Skarby drewnianej architektury sakralnej – odsłona XXXII

Brzegi Dolne

Dawna cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła, obecnie kościół Matki Bożej Różańcowej wzniesiona w 1844 r.

Brzegi Dolne położone są na wschód od Ustrzyk dolnych, przy trasie w kierunku przejścia granicznego z Ukrainą. Jednak by zobaczyć cerkiew musimy skręcić na północ do wioski, gdyż z głównej drogi jej nie wypatrzymy. Po przejechaniu przejazdu kolejowego, po kilkudziesięciu metrach ujrzymy ją po lewej stronie. Jest to dawna drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1844 roku.

Świątynia stanęła w miejscu jeszcze starszej drewnianej cerkwi, którą datuje się na 1615 rok. Jest to obiekt dwudzielny o konstrukcji zrębowej, szalowany pionowo deskami. Do prezbiterium przylegają dwie zakrystie, jednak południowa została dobudowana dopiero podczas remontu w 1909 roku. Nawa jest trochę szersza od prezbiterium, a całość kryje dwuspadowy dach pokryty obecnie blachą. Wieńczy go niewielka baniasta wieżyczka.

Cerkiew przez lata swego istnienia była cztery razy remontowana, w 1884, 1909, 1922 i 1978 roku. Po II wojnie światowej do 1951 roku Brzegi Dolne wraz cerkwią znalazły się w granicach ZSRR i po powrocie do Polski, z braku ludności wyznania greckokatolickiego była nie używana jako świątynia, lecz jako magazyn Zarządu Budownictwa Leśnego. Dopiero w 1973 roku została przekazana kościołowi rzymskokatolickiemu i pełni dziś funkcję kościoła parafialnego Matki Bożej Różańcowej w Brzegach Dolnych.

Zawierucha wojenna, zmiana granic, a potem funkcja magazynu sprawiły, że nie zachowało się żadne wyposażenie cerkiewne. Jedyne pamiątki po dawnej cerkwi, to polichromie figuralne i ornamentalne na ścianach i stropie. Natomiast najcenniejszy elementem świątyni są XVIII wieczne rzeźby pochodzące z kościoła w Przeworsku. Obok cerkwi zachowała się murowana, parawanowa dzwonnica, która datowana jest na okres powstania świątyni.


https://www.bieszczady.net.pl