Skarby drewnianej architektury sakralnej – odsłona XXV

MBL Sanok – Grąziowa

Greckokatolicka cerkiew p.w. Narodzenia Bogurodzicy z 1731 r.

Greckokatolicka cerkiew p.w. Narodzenia Bogurodzicy z 1731 roku, pochodząca z Grąziowej (pow. bieszczadzki), w sanockim Parku Etnograficznym znajduje się w sektorze bojkowskim. Cerkiew jest drewniana, pobudowana na kamiennej podmurówce, poszyta gontem i orientowana. Układ architektoniczno-przestrzenny tworzy dwupoziomowy przedsionek, nawa o bocznym wejściu w ścianie południowej i sanktuarium, którego poziom podniesiony jest o stopień. W zewnętrznej bryle budynku zwracają uwagę dwukondygnacyjne podcienia oraz dachy namiotowe nad każdym z pomieszczeń, zwieńczone cebulastymi sygnaturkami. Łamany dach środkowy kryje kopułę rozpiętą nad nawą. We wnętrzu cerkwi dominuje ikonostas z 2. poł. XVIII wieku, pochodzący z cerkwi pw. św. Bazylego Wielkiego w Poździaczu (Leszno; pow. przemyski). Jest pięciorzędowy, spiętrzony i sowicie zdobiony ornamentem rocaille. Ażurowe i złocone święte wrota z wyobrażeniami czterech Ewangelistów, flankowane są przez ikony królewskie: Matki Boskiej Eleusy oraz Chrystusa Pantokratora, pod którymi ustawione są mensy ołtarzowe. Przy wrotach diakońskich, po południowej stronie nawy, widnieje ikona św. Mikołaja Cudotwórcy, a po przeciwległej – św. Paraskewy Wielkiej Męczennicy, obie wsparte na ikonach rzędu predelli: Matki Boskiej z Dzieciątkiem w asyście śś. Teodozego i Antoniego Pieczerskich oraz śś Piotra i Pawła. Powyżej rzędu ikon namiestnych znajduje się pas ikon świątecznych (prazdniki) z centralnie umieszczoną ikoną Ostatniej Wieczerzy. Pod nią, na osi carskich wrót, zawieszona jest ikona Mandylionu. Ponad prazdnikami umiejscowiony jest rząd ikon Deesis, czyli Modlitwy Wstawienniczej, gdzie środkową ikonę Chrystusa Arcykapłana z Matką Boską i św. Janem Chrzcicielem po bokach, ujmują ikony dwunastu apostołów. Całość wieńczą kartusze z popiersiami proroków spięte krucyfiksem, umieszczonym na szczycie ikonostasu. Przed świętymi wrotami zawieszona jest lampka wieczna.

http://skansen.mblsanok.pl