Skarby drewnianej architektury sakralnej – odsłona XXV

Zawadka Rymanowska

Cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Bogurodzicy, ob. kościół rzymskokatolicki z 1856 r.

Zespół cerkiewny w Zawadce Rymanowskiej jest klasycznym przykładem lokalnej adaptacji w drewnianej formie wzorca murowanej świątyni „józefińskiej”, przy jednoczesnym zachowaniu regionalnej tradycji budowlanej.

Pierwszą cerkiew w Zawadce prawdopodobnie wzniesiono w ostatniej dekadzie XVI w. Według wizytacji dekanalnej z 1760 r. był to już budynek stary, wniesiony z drewna, z murowanym prezbiterium i z murowaną ścianą ikonostasową. Budynek nakryty był trzema kopułami pokrytymi gontem. We wnętrzu znajdował się ikonostas „stolarskiej roboty” oraz mały ołtarz. W czasie wizytacji z 1834 r. stwierdzono, że cerkiew jest za mała dla rozrastającej się parafii, a jej stan techniczny kwalifikował obiekt do rozbiórki. W 1856 r. obok starej, została wzniesiona nowa cerkiew, jej budowniczym był majster o nazwisku Bujakowskij. Starą rozebrano, pozostawiając jednak murowane, istniejące do dzisiaj prezbiterium. W 1902 r. na cerkwi wymieniono pokrycia dachowe z gontowego na blaszane, a na terenie cmentarza cerkiewnego wzniesiono wolnostojącą, słupową dzwonnicę. Prace te finansowane były w znacznej mierze przez parafian przebywających na emigracji w USA. Kolejny remont miał miejsce 1931 r. w czasie którego wymieniono poszycie gontowe ścian zewnętrznych oraz wykonano polichromię we wnętrzu cerkwi oraz przemalowano ikony w ikonostasie. Po wysiedleniu miejscowej ludności łemkowskiej w l. 1945-1947 cerkiew była wykorzystywana jako kościół dojazdowy, obsługiwany przez księży z parafii w Jasionce. W 1968 r. Zawadka weszła w skład nowo erygowanej parafii rzym.-kat. Trzciana – Zawadka Rymanowska obsługiwanej przez OO. Bernardynów z Dukli. W latach 1977-1983 przeprowadzono remont świątyni podczas którego wymieniono poszycie gontowe ścian, a wnętrze obite zostało boazerią. Remontowi poddano również kaplicę (wymiana tynków). W 1983 r. rozebrano wolnostojącą dzwonnicę (w l. 70-tych pozbawiona była już szalunku) oraz ogrodzenie (murek) cmentarza cerkiewnego z łamanego kamienia. Na miejscu dzwonnicy postawiono nową, konstrukcji metalowej. Podczas kolejnych remontów wymieniono pokrycie dachów i hełmów na blachę miedzianą (2005 r.), wyremontowano posadowienie cerkwi (2008 r.), wykonano kanalizację deszczową i chodnik wokół obiektu (2009 r.) oraz poddano remontowi kaplicę (2011 r.).


https://zabytek.pl