Skarby drewnianej architektury sakralnej – odsłona XVII

Golcowa

Kościół parafialny pw. św. Barbary i Narodzenia NMP z II poł. XV w.

Kościół w Golcowej jest jednym z najstarszych obiektów drewnianej gotyckiej architektury sakralnej, pochodzi prawdopodobnie z XV w. Zbudowany został z drzewa modrzewiowego. Przy jego budowie zastosowano system więźbowo-zaskrzynieniowo-zaczepowy należący do najstarszych typów konstrukcyjnych kościołów drewnianych. Pomimo wielu remontów i przebudów znacznie zmieniających jego bryłę zachował do dzisiaj liczne fragmenty pierwotnej konstrukcji.

Świątynia jest dwudzielna, orientowana, konstrukcji zrębowej. Kruchty posiadają konstrukcję słupową z drewnianym szalunkiem deskami. Prezbiterium ma kształt prostokąta zamkniętego od wschodu trójbocznie. Prezbiterium okna zamyka tzw. ośli grzbiet. Do zakrystii prowadzi polichromowany portal. Ciekawa jest bardzo dobrze zachowana storczykowa konstrukcja więźby dachowej. Wnętrze nawy zamyka strop płaski z zaskrzynieniami, wsparty dostawionymi później słupami. Na belce tęczowej znajduje się barokowy krucyfiks. Ściany zdobi polichromia architektoniczna, a stropy figuralna.

Najstarszym zabytkiem ruchomym jest tu kamienna chrzcielnica gotycka datowana na koniec XV w. z późnobarokową pokrywą. Ołtarz późnobarokowy z I poł. XVIII w., podobnie jak ołtarze boczne. Ambona z XVII w.

Na starszej części więźby, z czasów budowy kościoła, zachował się komplet oznakowań. Znaki ciesielskie w postaci nacięć dłutem o półokrągłym zakończeniu, długości 3–4 cm i głębokości ok. 0,5 cm oraz ilości odpowiadającej kolejności wiązara, licząc od prezbiterium (od wschodu ku zachodowi), umieszczone są zawsze od strony wiązania i zazwyczaj w niedalekiej odległości od niego.

Podczas prac renowacyjnych we wnętrzu w latach 2014–2018 zdjęto kilka późniejszych malowań ścian i przywrócono XIX-wieczną polichromię autorstwa Jana Tabińskiego. Na ołtarzach i ambonie odtworzono pierwotną kolorystykę.

Przy kościele stoi XX-wieczny drewniany lamus odnowiony w 2018 r. Urządzono tu wystawę, która prezentuje zbiory sakralne. Odbywają się w nim również zajęcia edukacyjne i warsztaty.


https://sad.podkarpackie.travel/