Skarby drewnianej architektury sakralnej – odsłona XVI

Średnia Wieś

Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP wzniesiony prawdopodobnie w II poł. XVI w.

W tej podgórskiej miejscowości znajduje się najstarszy w regionie bieszczadzkim kościół. Tradycja wiąże początki powstania obiektu z testamentem spisanym w 1621 r. przez dziedzica wioski, podkomorzego sanockiego − Piotra Bala. Nawrócony z kalwinizmu wyraził życzenie, by jego małżonka także powróciła na katolicyzm i zbudowała kaplicę, w której małżonkowie zostaną pochowani.

Kościół jest jednonawowy, o konstrukcji zrębowej. Trójbocznie zamknięte prezbiterium zwrócone jest na południe. Wieża z izbicą o konstrukcji słupowej. Całość pokryta gontem. Na końcach kalenicy znajdują się drewniane balsy zakończone ażurowymi plakietkami z blachy.

Wejście do nawy prowadzi przez bliźniacze odrzwia zamknięte łukami oślego grzbietu. Podczas jednego z remontów dodano po bokach dwa dodatkowe portale o takim samym kształcie. Chór muzyczny wsparty jest na słupie wykonanym z dawnej belki tęczowej. Zachowały się na nim ślady łacińskiej inskrypcji. We wnętrzu bogate wyposażenie z 1727 r. Z tego okresu pochodzą późnobarokowe ołtarze wykonane przez snycerzy krośnieńskich oraz bogata polichromia figuralna i iluzjonistyczna. Płaskorzeźbione stacje drogi krzyżowej wykonał słynny bieszczadnik − człowiek-legenda − Jędrek Wasilewski „Połonina”.

W czasie, gdy kościółek ten był kaplicą dworską (XIX w.), modliła się tu często hrabina Kuczkowska, de domo Henrietta Ewa Ankwiczówna. Ona to poznała w Rzymie młodego Adama Mickiewicza. Do ślubu jednak nie doszło, gdyż sprzeciwił się temu ojciec panny. Mickiewicz uwiecznił swoją miłość w wierszu Do mego Cziczerona oraz w III części Dziadów w postaci Ewy. Ankwiczówna również jest protoplastką Ewy Horeszkówny z Pana Tadeusza, a stary Ankwicz – stolnika Horeszki.


https://sad.podkarpackie.travel/