Skarby drewnianej architektury sakralnej – odsłona X

Kotań

Cerkiew greckokatolicka pw. śś. Kosmy i Damiana, obecnie kościół rzymskokatolicki z XVIII w.

Cerkiew w Kotani pw. śś. Kosmy i Damiana jest jednym z najpiękniejszych przykładów drewnianej architektury cerkiewnej występującej na zachodniej i środkowej Łemkowszczyźnie. Parafię prawosławną erygowano tu na przełomie XVI i XVII w., zapewne w tym samym czasie postawiono też cerkiew (z 1629 r. pochodzi najstarszy dzwon).

Obecna cerkiew została postawiona w XVIII w. W 1927 r. większość mieszkańców wsi powróciła do prawosławia, co spowodowało, że cerkiew użytkowano rzadziej. Po wysiedleniu Łemków w latach 40. XX w. cerkwią nie opiekował się nikt.Cerkiew w stylu łemkowskim, typu północno-zachodniego, orientowana, trójdzielna, konstrukcji zrębowej. Wszystkie trzy części świątyni przykrywają łamane dachy brogowe z neobarokowymi, pozornymi wieżyczkami sygnaturkowymi.

Od zachodu do świątyni przylega wieża-dzwonnica obejmująca narteks. Jest ona konstrukcji słupowo-ramowej, z izbicą i zachatami.

W 1963 r. dokonano kompleksowego remontu, wymieniając dużą część zniszczonej konstrukcji i przywrócono pokrycie gontem. W 1962 r. wyposażenie, w tym ikonostas pochodzący z 1689 r., zostało przewiezione do składnicy ikon w Łańcucie. Wkrótce potem cerkiew przejęli rzymscy katolicy, zamieniając ją na swój kościół. W 2010 r. zwrócona została część ikonostasu – 16 ikon.

Kopię tutejszej cerkwi wzniesiono we lwowskim skansenie jako modelowy przykład budownictwa sakralnego z obszaru Łemkowszczyzny.

Cmentarz cerkiewny ogrodzony jest murkiem z kamienia polnego, na który w 1963 r. nałożono gontowy daszek. W ogrodzeniu znajduje się drewniana bramka konstrukcji słupowej. W latach 60. XX w. na cmentarzu cerkiewnym utworzono ekspozycję łemkowskiej sztuki sepulkralnej i małej architektury przydrożnej.


https://sad.podkarpackie.travel/